Laatste groet Etty Hillesum
Uit de collectie van het Joods Historisch Museum
Briefkaart van Etty Hillesum die ze uit de goederentrein met bestemming Auschwitz gooit.
h 9 cm x b 14 cm
1943
Op 7 september 1943 vertrekt uit doorgangskamp Westerbork een goederentrein met 987 joden naar het concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz in bezet Polen. Zittend op haar rugzak, in een overvolle wagon, schrijft de 29-jarige Etty Hillesum deze briefkaart aan haar vriendin Christine van Nooten in Deventer. 'We hebben zingende dit kamp verlaten,' vertrouwt Etty aan het papier toe. Ze gooit de kaart uit de trein. Het is haar laatste levensteken.
De sterfdatum van Etty Hillesum is bepaald op 30 november 1943. Ook haar ouders en broers worden in Auschwitz vermoord. Het dagboek dat Etty tijdens de bezetting bijhoudt, en de vele brieven die ze schrijft, ook uit kamp Westerbork, zijn van hoog literair niveau en worden na de oorlog uitgegeven in meer dan tien talen.
Transcriptie van de kaart:
Mej. J.C. J.C. v. Nooten
Noorderberghsingel 7 of 9
Deventer
Christien, ik sla de bijbel op op een willekeurige plaats en vind dit: de Heere is mijn hoog vertrek. Ik zit middenin een volle goederenwagen op m’n rugzak. Vader, moeder en Mischa zitten enige wagens verder. Het vertrek kwam toch nog vrij onverwachts. Plotseling bevel voor ons speciaal uit den Haag. We hebben zingende dit kamp verlaten, vader en moeder zeer flink en rustig, Micha eveneens. We zullen drie dagen reizen.
Dank voor al jullie goede zorgen. Achtergebleven vrienden schrijven nog naar A’dam, misschien hoor je iets? Ook van mijn laatste lange brief?
Tot ziens v. ons vieren. Etty