Voor de oorlog

In het begin van de twintigste eeuw concurreren drie grote ideologieën met elkaar om invloed: liberalisme, communisme/socialisme en fascisme. De communistische en fascistische (totalitaire) ideologieën zijn in een aantal landen/regio’s een directe bedreiging voor de vaak nog relatief jonge democratieën. Ook het sterk opkomende nationalisme in veel landen is een grote politieke en sociale (uitsluitende) factor. De ideologieën hebben een allesbepalende invloed op hoe samenlevingen worden ingericht en daarmee een direct effect op de leefwijze van burgers. De ideologieën zijn grensoverschrijdend. Sommige leiders van machtsblokken bakenen invloedssferen af, sluiten allianties of gaan juist met elkaar in conflict. Dit heeft directe invloed op de aanloop, het verloop en de nasleep van de Tweede Wereldoorlog.

De Eerste Wereldoorlog

Op 28 juni 1914 wordt de Oostenrijkse troonopvolger aartshertog Franz-Ferdinand in de Bosnische hoofdstad Sarajevo vermoord door een Servische nationalist. Na een ultimatum verklaart Oostenrijk Servië de oorlog. Duitsland steunt Oostenrijk hierbij, Rusland schaart zich...

Opkomst van het fascisme

Het fascisme is een dictatoriale stroming waarbij oppositie niet wordt toegestaan: een fascistisch regime houdt alle aspecten van het dagelijks leven in een land in een stevige greep. Fascisme is een vorm van autoritair nationalisme...

Het nationaalsocialisme

Het nationaalsocialisme is een aan het fascisme verwante stroming die na de Eerste Wereldoorlog in Duitsland in opkomst is. In 1919 wordt daar de Nationaal Socialistische Duitse Arbeiders Partij (NSDAP) opgericht. Adolf Hitler, die vanaf...

Hitler aan de macht

Na verkiezingen wordt de NSDAP in 1932 de grootste van Duitsland. Hitler eist hierna de positie van Rijkskanselier op. Pas begin 1933 krijgt hij deze positie en kan hij beginnen aan zijn opmars naar de...

Uitbreiding Derde Rijk

Een van de doelen van het naziregime is het vergroten van het oppervlakte van Duitsland: de ‘Lebensraum’. Dit is dan ook een belangrijk thema in de nazipropaganda. Een achterliggende oorzaak is dat Duitsland na de vrede...

Japan

Ook in Japan is extreemrechts in opkomst door de economische crisis van eind jaren twintig, begin jaren dertig. Het Mantsjoerije-incident in 1931 en de hierop volgende oorlog met China zorgen voor de opkomst van een...

Nederland in het Interbellum

Net als de rest van de wereld krijgt Nederland eind jaren twintig met de economische crisis te maken. Veel mensen krijgen te maken met armoede en werkloosheid, en de bevolking kijkt gespannen naar de politieke...

Nederlands-Indië

Rond 1900 is de samenleving van de Nederlandse kolonie Nederlands-Indië (het huidige Indonesië) zeer in beweging. Het Indonesisch nationalisme wordt steeds duidelijker zichtbaar, maar ook de agressieve politiek van Hitler-Duitsland zorgt voor onrust in de...