Skip to main content
  • Home
  • Agenda
  • Kennis
  • WO2 Onderzoek uitgelicht
  • Educatie
  • Herdenken & vieren
  • Musea
  • 80 jaar vrijheid
  • Contact
  • Bronmateriaal
  • Colofon
  • Over deze portal
  • Juridische informatie
  • Sitemap
  • Agenda
  • Kennis
    • Lees verdiepende artikelen uit WO2 Onderzoek Uitgelicht, zoek door oorlogsbronnen of zoek op een thema voor een specifiek onderwerp over de Tweede Wereldoorlog.

    • WO2 Onderzoek uitgelicht
    • Oorlogsbronnen
    • Thema’s
      • Voor de oorlog
      • Oorlog wereldwijd
      • Dagelijks leven, verzet en collaboratie
      • Uitsluiting, terreur en vervolging
      • Rechtsstaat en politiek tijdens bezetting
      • Na de oorlog
      • Internationale samenwerking
      • Herinneren
    • Digitale tentoonstellingen
  • Educatie
  • Herdenken & vieren
  • Musea
  • 80 jaar vrijheid
|Over deze portalContact
Home  ›  Sitemap
  • Tweedewereldoorlog.nl
  • 80 jaar vrijheid
  • Publications
  • Aankondiging Leven met oorlog
  • test formulier
  • WO2 Onderzoek Uitgelicht Live
  • Leven met oorlog
    • Essays
      • Impact van de oorlog op de samenleving
      • Nieuwsgierigheid naar de ander
      • Splijting en integratie
    • Minidocumentaireserie
    • Portretten
      • Dik de Boef
      • Hanna Hrabarska
      • Sanne Jones
    • Projecten
  • Educatie
    • 4free magazine
      • Interview Farbod Moghaddam
      • Vooroordeel je even mee
      • Vloggen op college
      • In de praktijk – Ariëlle Kerkdijk
      • Keuzestress
      • 18 in de oorlog en 18 nu
      • De wereld aan je voeten – Linda de Munck
      • Keuzevrijheid – Derek Otte
      • Wat is je leven zonder vrijheid waard?
      • Verantwoordelijkheid – Massih Hutak
      • Vloggen voor vrijheid
    • Adopteer een monument
    • Digitale lessen
    • Jong in oorlog
    • MBO
      • Digitale lessen mbo
      • Te bestellen materiaal MBO
    • Onderzoek naar educatie
    • Primair onderwijs
      • Digitale lessen primair onderwijs
      • Te bestellen materiaal
    • Te bestellen materiaal
    • Video
    • Voortgezet onderwijs
      • Digitale lessen voortgezet onderwijs
      • Te bestellen materiaal VO
    • Gastsprekers in de klas
    • Educatief materiaal aanmelden
    • Werkstuk en spreekbeurt
  • Na 75 jaar vrijheid
    • Activiteiten
    • Educatie
    • Vrijheid Verbindt
  • WO2 musea uitgelicht
    • Activiteiten
  • 75 jaar vrijheid
    • Partners
    • Programma 75 jaar Vrijheid
    • Voor organisatoren
    • Inhoudelijk kader
  • Kennis
    • Bronnen
      • Onderzoeksinstituten
      • Archieven
      • Audiovisueel Materiaal
    • Thema’s
      • Voor de oorlog
        • De Eerste Wereldoorlog
          • Het einde
          • Vredesverdragen
          • Een nieuw soort oorlog
        • Opkomst van het fascisme
          • Opkomst fascisme in Italië
          • Spaanse Burgeroorlog 1936
          • Fascisme elders
        • Het nationaalsocialisme
          • Herstelbetalingen
          • Economische crisis
          • Nationaalsocialisme
          • Nazi-organisaties
        • Hitler aan de macht
          • Weimarrepubliek
          • Rijksdag in brand
          • Rassenhaat
        • Uitbreiding Derde Rijk
          • Volksstemming Saarland
          • Bezetting Rijnland
          • Anschluss
          • Conferentie van München
          • Molotov-Ribbentroppact
        • Japan
          • De oorlog met China
          • Nanking
        • Nederland in het Interbellum
        • Nederlands-Indië
      • Oorlog wereldwijd
        • Duitsland valt aan
          • Inval in Polen
          • Denemarken en Noorwegen
          • Operatie Fall Gelb
        • Nederland in oorlog
          • Mobilisatie
          • Invasie
          • Bombardementen
        • Betrokken landen
          • Geallieerden
          • As-mogendheden
          • Bezette landen
          • Neutrale landen
          • Oostfront
          • Westfront
          • Bevrijding West-Europa
          • Zuid-Europa en Afrika
          • Oorlog ter zee en in de lucht
          • Azië
          • Andere landen
        • Bevrijding
          • West-Europa
          • Bevrijding Nederland
          • Russische opmars
          • Bevrijding Azië
        • Nederlanders wereldwijd
          • Engelandvaarders
          • Koopvaardij
          • Marine
          • Koningshuis en regering
          • Azië en Australië
          • Engeland
          • Radio Oranje
        • Nederlands-Indië
          • Japanse bezetting
          • Verzet in Nederlands-Indië
      • Dagelijks leven, verzet en collaboratie
        • Dagelijks leven
          • Dagelijkse levensbehoeften
          • Werk
          • Duitse maatregelen
          • Media
          • Cultuur en sport
          • Onderwijs
          • Gezondheidszorg
          • Economie
          • Organisaties
        • Collaboratie
          • NSB
          • Nederlandse SS’ers
          • De WA
          • Verraad
          • Lokale politici
          • Andere fascistoïde groepen
        • Verzet
          • Illegale pers
          • Onderduiken
          • Verzetsorganisaties
          • Verzetsdaden
          • Stakingen
          • Gevangenneming/represailles
          • Kleinschalig verzet
      • Uitsluiting, terreur en vervolging
        • Uitsluiting Joden
          • Anti-Joodse maatregelen
          • Joodse raad
          • Joodse wijken en getto’s
          • Ariërverklaring
          • Jodensterren
          • Joodse werkkampen
        • Onderduiken
        • Holocaust / Shoah
          • Gedwongen sterilisatie
          • Razzia’s
          • Verzamelplaatsen
          • Nederlandse kampen
          • Vernietigingskampen
        • Sinti en Roma
        • Politieke gevangenen
          • Gijzelaars
          • Tuchthuizen
          • Concentratiekampen
          • Arbeitserziehungslager
          • Gevangenissen
          • Jehova’s Getuigen
          • ‘Asocialen’
        • Vrijheidsinperkingen
          • Arbeidsinzet
          • Razzia’s
          • Represailles
          • Krijgsgevangenschap
          • Nederlandse Arbeidsdienst
      • Rechtsstaat en politiek tijdens bezetting
        • Politieke partijen
          • NSB
          • Nederlandse Unie
        • Duits bestuur
        • Burgemeesters in oorlogstijd
        • Politie en Marechaussee
        • Kabinet en Koningshuis
          • Koningshuis
          • Regering in ballingschap
      • Na de oorlog
        • Deling Duitsland
        • Vorming staat Israël
        • Dekolonisatie
        • Indonesië/Nederlands-Indië
          • Bersiap-periode
          • Indische gemeenschap
          • Indonesië onafhankelijk
          • Nieuw-Guinea
        • Koude Oorlog
        • Wederopbouw
          • Marshallhulp
          • Wederopbouw
        • Genoegdoening
          • Teruggave kunst en geld
          • Tribunalen en processen
      • Internationale samenwerking
        • Verenigde Naties
        • Rechten van de Mens
        • Genocide-verdrag
        • Berlijnse luchtbrug
        • NAVO en Warschaupact
        • Europese Unie
      • Herinneren
        • Leven met oorlog
          • Doorwerking
          • Generaties
          • Erkenning
          • Getroffenen
        • Erfgoed
          • Monumenten
          • Oorlogsgraven
          • Dagboeken
          • Sporen
          • Archieven
        • Herdenken & vieren
          • Internationaal
          • Herdenkingen in Nederland
          • 4 en 5 mei
          • Nationale Herdenking 15 Augustus 1945
  • 2018 – Jaar van Verzet
  • Activiteiten – 75jaar
  • Agenda
  • Herdenken en Vieren
  • Het Klokhuis
  • Privacyverklaring
  • Colofon
  • Nieuws
  • WO2 Onderzoek uitgelicht
    • Herinneringspijn: Gaza en Israël
      • Een onvermijdelijk referentiepunt
      • De ontstaansgeschiedenis van een splijtzwam
      • “Dwarsverbanden zijn niet productief”
      • “De beelden roepen het collectieve trauma van de Palestijnen op”
      • Een pleidooi voor het begrip genocide
      • De afbrokkelende steun voor het ICC: internationaal strafrecht in crisis
      • “Als publieke instelling kun je niet de moral high ground nemen”
      • Onderwijs in tijden van conflict: Bjorn Wansink over platform TerInfo
      • Herinneringspijn: de WO2-erfgoedsector en het Israëlisch-Palestijns conflict
    • Verbeeld verleden: de fricties van fictie
      • Tussen feit en fictie – reflectie op een spanningsveld
      • “Er is lang genoeg weggekeken en gezwegen”
      • Spelen met het verleden: fictie en authenticiteit in historical re-enactment
      • “Wanneer in de Middeleeuwen hadden ze nou eigenlijk precies draken?”
      • Kijken naar de oorlog: films tussen feit en fictie in het onderwijs
      • “Kunst kan net een andere snaar raken”
      • De schijn van feitelijkheid
    • 80 jaar vrijheid
      • 80 jaar vrijheid (OU)
      • Kamp Vught en de betrekkelijkheid van de bevrijding
      • Een wandeling door het Apeldoornsche Bosch
      • De kracht van het regionale verhaal
      • Geluiden uit de stilte. Hoe is het om (klein)kind van een collaborateur te zijn?
      • Ons Land: daar zit muziek in
    • Hoe (on)vrijheid herinnering vormt
      • Het einde van een dominant narratief?
      • ‘De mensen daarbinnen zijn vrij’
      • (G)een gedeelde herinnering aan de Tweede Wereldoorlog: herinneringspolitiek in het Europa van nu
      • Waarom Sobibor zo lang in de vergetelheid bleef
      • (On)vrijheid na de Tweede Wereldoorlog: de Molukkers in Nederland
      • Het over(heids)gewicht van de nationale herinnering
    • De oorlog getekend
      • De zeggingskracht van stripverhalen
      • Stripverhalen als oorlogsvertolking
      • Zeg niet zomaar ‘strip’ tegen een strip
      • De graphic novel als getuigenis
      • Anton de Kom: een verzetsheld verstript
      • Indrukwekkend zwart
    • Vergeten leed?
      • Het ene ‘vergeten’ is het andere niet
      • Vergeten of onderbelicht?
      • Historici kunnen het vergeten!
      • De ongemakkelijkheden van herdenken
      • Herdenken als vorm van oorlogskritiek
      • Cincang en dombreng. Resonanties van geweld tijdens de eerste fase van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd
    • Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging
      • Openstelling van het CABR-archief: kansen en kanttekeningen
      • Oorlogsverledens online?
      • WO2 ‘levend’ houden: de missing link
      • De Holocaust als onvoltooide geschiedenis
      • Luisteren naar oorlogspropaganda. Radio-opnamen uit de Tweede Wereldoorlog onder de loep
    • Leven met oorlog
      • Het verleden dat niet voorbijgaat
      • Voorbij de grenzen van trauma
      • Hoe werkt oorlog door op verschillende generaties?
      • Leven met de schaduw van geweld en oorlog
      • Duitse en Oostenrijkse Joden als bevrijders bij de Slag om Arnhem
      • “De oorlog is een onderwerp dat ons heel erg bindt”
    • Vrijheidsrituelen
      • Pluriformiteit in vrijheid
      • De rol van fysieke plaatsen in het vieren van vrijheid, democratie en burgerschap
      • Samen aan tafel: herdenkingsmaaltijden als ritueel
      • Bevrijdingsvuur: vrijheidsritueel van het eerste uur
      • “Ik besef nu pas hoe hevig die oorlog nog doorwerkt voor Nederlanders met Indische wortels”
    • Oekraïne: de oorlog toen en nu
      • Oekraïne: de oorlog toen en nu
      • “Zelfs na een nederlaag zal Poetins denken de Russen in z’n greep blijven houden”
      • De oorlog tegen onze collectieve herinnering & de herinneringspolitiek van de Tweede Wereldoorlog
      • Lesgeven over een complex conflict
      • “Oekraïne heeft hier niets mee te maken…”
      • “Het lijkt wel alsof er niet één Oekraïner zonder trauma meer te vinden is”
    • Herdenken: werk in uitvoering
      • Herdenken als work in progress
      • Hoe kinderen (willen) herdenken
      • De veranderkracht van alternatieve herdenkingen
      • De ontbrekende urnen uit Suriname en Caribisch Nederland
      • ‘Mijn opa is tot op de dag van vandaag vermist’
      • Terloops herdenken met Stolpersteine
    • De economie van de Holocaust-herinnering
      • “There’s no business like Shoah business”
      • Holocaust als handelswaar. Terugkerende spanningen tussen historie en commercie
      • ‘Dark souvenirs’. Oorlogsinstellingen over hun museumshopkeuzes
      • “Het Indische zwijgen waarover je vaak hoort, gold voor mijn grootouders niet”
    • Omgang met het koloniale verleden
      • Kanteling in de kijk op het koloniale verleden
      • De Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog in de klas
      • De nationale zelfonderzoeken van Nederland en België vergeleken
      • Duwen tegen het dominante narratief: dekolonisatievitrine in het Tropenmuseum
      • Oma
    • De politieke omgang met het verleden
      • De lastige relatie tussen verleden – heden – toekomst
      • Kolonialisme en de Holocaust: een Historikerstreit 2.0?
      • ‘Wij schrijven nu de geschiedenis van morgen’
      • Filmeducatie: Waar is Anne Frank
    • Vechten voor vrijheid?
      • Voorbij de vertrouwde vrede?
      • Maatschappij en krijgsmacht in Nederland
      • Soldaten voor de vrede
      • Het politieke instrument van een beschaafde natie
      • Brothers in arms, forever. De kracht en troost van muziek voor veteranen
    • 10 jaar WO2 Onderzoek uitgelicht
      • Scherpstellen op heden én verleden
      • De brandende littekens van de doofpot
      • Gebruik en misbruik van de geschiedenis door radicaal-rechts in Duitsland
      • “Kan dit onrecht zomaar passeren?”
      • Kan iedereen oorlogsmisdadiger worden?
      • Een wanhoopsdaad van liefde
      • Medeplichtige omstanders?
      • We waren en zijn hier: meerstemmigheid in musea
      • Ondertussen, ergens anders. Het Nederlandse verzet over Nederlands-Indië
      • Oog in oog met de collaborateur. NSB’ers in het museum
      • De oorlog als spel
    • Joods leven
      • Joods leven na de Holocaust
      • Het Joodse leven in Nederland: een overzicht van naoorlogse ontwikkelingen
      • “Antisemitisme is een bedreiging voor de Nederlandse identiteit”
      • Een museum over mensen
      • Hoe overleven identiteit kleurt. Over “Verdriet en boterkoek”
    • Getuigen in het theater
      • Aandachtig kijken en luisteren
      • De waarachtigheid van het samenzijn
      • “We zijn allemaal ergens naar op zoek.” Het theater van waargebeurde verhalen
      • Een dubbel perspectief op Srebrenica
      • Oefeningen voor het samenleven
    • China en Japan
      • Een wéreldoorlog
      • Hardnekkige erfenissen van de Tweede Wereldoorlog in Azië
      • Levende herinneringen in Hiroshima
      • Partijstaat zoekt erkenning: oorlogsherdenking in China
      • De nalatenschap van Japans daderschap en atomisch slachtofferschap in Nagasaki
      • De twee gezichten van Anne Frank in China en Japan
    • Corona en (on)vrijheid
      • Beelden van onvrijheid
      • Gebruik en misbruik van de geschiedenis door radicaal-rechts in Duitsland
      • ‘Zonder pandemie geen protest’. De rol van corona in de opstand in Wit-Rusland
      • Avondklok: een besmet begrip in Polen
      • Waarom Italianen bij corona niet aan de oorlog denken
      • Het vreselijke virus
    • Digitale herinnering
      • All things digital
      • Online herdenken: lonkend perspectief voor de toekomst?
      • Herinnering in tijden van Instagram
      • De herinneringspolitiek van digitale platformen
      • Digitaal onderdompelen
      • De oorlog als spel. Call of Duty WW II versus Attentat 1942
    • Holocaust-educatie
      • De lessen van de Holocaust
      • De meerwaarde van videogetuigenissen in de klas
      • Verboden te vliegen
      • Wie is Anne Frank?
      • “Holocaust-educatie op locatie maakt de geschiedenis tastbaar”
    • Omgaan met historisch onrecht
      • Zoektocht
      • Restitutie, compensatie, tegemoetkoming
      • Institutionele wandaden en de zoektocht naar rechtsherstel
      • “Kan dit onrecht zomaar passeren?”
      • Ludmilla, of lijken aan de lopende band
    • 75 jaar VN
      • Vrijheid is fietsen in de regen
    • Dekolonisatie
      • Meerstemmigheid in woord en beeld
      • Elizabeth Buettner: “Activisme rond het koloniale verleden dwingt de erkenning van een nieuwe realiteit af”
      • Een serieuze autopsie van de Belgische kolonisatie van Congo
      • We waren en zijn hier: meerstemmigheid in musea
      • Geschiedenis over de grens. Verstript koloniaal verleden als exportproduct?
    • Erfgoed en herinnering
      • Erfgoed ís verandering
      • Simon(e) van Saarloos: “Voor mij is verandering altijd gelieerd aan activisme”
      • Tastbare herinneringen. De rol van materieel oorlogserfgoed
      • WO2 in 100 foto’s: een terugblik
      • 4 en 5 mei als immaterieel erfgoed
      • Een geblinddoekte getuige
      • Het combineren van puzzelstukjes
    • Stilstaan bij vrijheid
      • Vrijheid in tijden van crisis
      • Een naoorlogse achtbaan
      • Van bevrijding naar vrijheid
      • Vrijheid anno 2020
      • Persoonlijke geschiedenissen
    • Holocaust-herinnering in 2020
      • Tot barstens toe
      • ‘Koppel Holocaust op scholen aan vluchtelingenvraagstuk’
      • De politiek van de Holocaust-herinnering in Wit-Rusland
    • Documentaire en verwerking
      • Kijken door de lens van de nazis
      • Verdriet moet stromen
      • Oorlogstrauma’s voor een draaiende camera
      • Getuigenis en spraakverwarring
      • Een kritische blik op het verleden
      • Een eigen werkelijkheid
    • Taal
      • Beladen woorden
      • Betwiste taal
      • Vergangenheitsbewältigung en culturele dekolonisatie
      • Jeugdboeken als historische bron
      • NSB-jargon
    • Liefde in tijden van oorlog
      • Over de liefde
      • Liefde of ‘seksueel collaboreren’?
      • Beladen betrekkingen
      • Uitzonderlijke bevrijdingskinderen
      • Frieda Belinfante
      • Een wanhoopsdaad van liefde
    • Oorlogstoerisme
      • Oorlogstoerisme
      • ‘Daar zijn waar het gebeurd is’
      • In de voetsporen van helden en daders
      • Dark tourism nader verklaard
      • Erevelden tonen de prijs van vrijheid
      • Groeten uit Holland
    • Omstanders
      • Het vraagstuk van de omstander
      • De omstander in het museum
      • Medeplichtige omstanders?
      • Nieuw standaardwerk voor hedendaags publiek
      • Fotografen als omstanders
    • Tussen feit en fictie
      • Een feilloos geheugen bestaat niet
      • Cameraman onder de nazi’s
      • Herinneringen aan Iwan
      • Duizenden Westerborken
      • Het verhaal achter de praalwagens
    • Omgaan met zwarte bladzijden
      • (H)erken meer stemmen in het historische verhaal
      • Omgaan met zwarte bladzijden
      • Leidde het Duitse kolonialisme tot de Holocaust?
      • Het weergeven van leed
      • Golven olie en vrachten bauxiet
    • Vluchtelingen toen en nu
      • Vluchtelingenopvang in historisch perspectief
      • Vluchtelingen in het land van dominees en kooplieden
      • Vluchtelingen zijn van alle tijden (maar elke crisis is uniek)
      • De Syrische oorlogsgeneratie
      • Op de vlucht voor het water
    • Transnationaal herinneren
      • “Herdenkingen gaan altijd over de toekomst”
      • Van Deventer naar Danzig
      • Transnationale herinneringen: circulatie en politisering
      • Angst en Vrijheid
      • Nationale en transnationale beelden van verzet
      • Begraven op de Grebbeberg
    • Doelgroepenonderzoek 2018
      • Doelgroepenonderzoek 2018: de mensen achter de cijfers
      • Nadenken over de ‘houdbaarheidsdatum van de Tweede Wereldoorlog’
      • Belangstelling voor de Tweede Wereldoorlog: wie en waarom?
    • Lokale geschiedenissen
      • De Duitse bezetting vanuit een lokaal perspectief
      • De menselijke maat
      • “Een zoen van oom Wim”
      • Lokale geschiedenis als motor voor samenleven
      • Het bevrijde Nijmegen als frontstad
    • De Dynamiek van de Holocaust
      • De Holocaust als maatschappelijk proces
      • De erfenis van Raul Hilberg
      • ‘Geen echte nazi’. Hoe in Będzin de Holocaust mogelijk werd gemaakt
      • Verhulde slachtoffers. Psychiatrische patiënten tijdens de Tweede Wereldoorlog
      • Heimelijk kiekje vanuit het portiek
    • Rituelen en verwerking
      • Rituelen en verwerking
      • De kracht van herdenkingsrituelen
      • De meerwaarde van rituelen bij Moral Injury
      • Rituelen, rechtszaken en een degelijke Nederlandse fiets
      • Beladen archief
    • Verzet
      • Jaar van Verzet
      • Verzet als voorbeeld
      • Verzet is politiek met andere middelen
      • De soldaat van Oranje. Icoon van het verzet
      • De vele lagen van het Franse verzet
    • ‘Fout’ verleden
      • Ook de zwarte bladzijden s.v.p.
      • Dansen op een slap koord
    • Indonesië
      • Nederlands-Indië 1945-1949: een gedeelde geschiedenis
      • De brandende littekens van de doofpot
      • Een einde aan de koloniale amnesie
      • De rechtbank herschrijft gewoon de geschiedenis!
    • Daders
      • Doorgronden van daders
      • Kan iedereen oorlogsmisdadiger worden?
      • Mythe van de massamoordenaar
      • Een shortcut langs schokkende beelden
      • De inspiratie van… Alette Smeulers
  • Activiteiten
    • Activiteit aanmelden
  • Musea
  • Gedenkplekken
    • Nederlandse Oorlogsgraven
    • Oorlogsbegraafplaatsen
  • Digitale tentoonstellingen
  • Over deze portal
    • Educatie WO2
    • Fondsen
    • Partners
    • Referentiekader Tweede Wereldoorlog
  • Contact
  • Bronmateriaal
  • NPO
  • NPO Documentaires
  • Andere Tijden
  • In Europa
  • Regionale Omroepen
  • Radio
  • Sitemap
  • Juridische informatie
4en5mei
Copyright © 2025 Nationaal Comité 4 en 5 mei    Alle rechten voorbehouden
  • Contact
  • Bronmateriaal
  • Colofon
  • Over deze portal
  • Juridische informatie
  • Sitemap